Hoofdstuk "De opgravingen" bestaat uit de volgende pagina's: Werkwijze | Vuursteen bewerken | Kernstenen en klingen | Klopstenen | Vuurstenen hakken | Vuurstenen schrabbers en spitsen | Maquette |
 

Het bewerken van vuursteen: Kernstenen en klingen

Vanwege de scherpe breukranden is vuursteen uitermate geschikt om er gebruiksvoorwerpen van te maken met een snijkant. Door middel van een klopsteen (zie hoofdstuk gebruiksvoorwerpen) wordt de eerste bewerking van een blok vuursteen uitgevoerd. De schokgolf doet de steen splijten, waarbij de zogenaamde slagbult ontstaat (de plaats waar de klap van de klopsteen terecht kwam om de vuursteen de splijten).

Voor het vervaardigen van klingen (de basis voor vuurstenen dolken, bijlen, schraapwerktuig, pijlspitsen e.d.) moest de vuursteen dus eerst bewerkt worden.
Voor het vervaardigen van zulke klingen, die tot enkele centimeters lang konden zijn, was het noodzakelijk dat een blok vuursteen zorgvuldig werd voorbewerkt.
De voorbewerkte stenen met de negatieven van de afslagen of afgedrukte klingen worden kernstenen genoemd.

Het is duidelijk dat brokken vuursteen van voldoende grootte moesten zijn en ook van goede kwaliteit alvorens tot kernsteen te worden geprepareerd.
Vers gedolven vuursteen uit de krijtlagen van de vuursteenmijn was hiervoor veel meer geschikt dan de verweerde vuurstenen aan de oppervlakte (de verweerde vuursteen aan de oppervlakte heeft immers veel meer breuken en barsten).

Op de afbeelding hiernaast is duidelijk aangegeven hoe de techniek van de vuursteenbewerking van de kernsteen (klingen) verloopt. Voor het bewerken van de kernsteen werd vooral gebruik gemaakt van zogenaamde "slagstenen" ook wel klopstenen genoemd.

Uit vondstvergelijkingen is gebleken dat de vers gedolven Rijckholt vuursteen wel twee tot drie keer zo lange klingen kon fabriceren als van verzamelde rolstenen uit de rivier.
Dat grote verschil in lengte  vormde in feite de duidelijkste winst van de vuursteenmijnbouw.
De restkernen, de vuursteenknollen die overbleven  van de kernstenen nadat er klingen vanaf waren geslagen, bleken bovendien geschikt om er bijvoorbeeld bijlen van te maken.

Vuurstenen kling gevonden tijdens de opgravingen:

© Werkgroep Prehistorische vuursteenmijnen 1966-72 / Provinciaal Depot De Vondst, Heerlen

De Vuursteenmijn leverde dus vooral klingen, bijlen en kernstenen op voor de handel.

Enkele kernstenen met de negatieve afdrukken van de afslagen

De kernstenen op de afbeelding verschillen sterk in vorm en gewicht:

• a. 1700 gram, afdruk langste kling (lengte x breedte) 17 x 3 cm

• b. 660 gram, afdruk langste kling 14 x 2,5 cm

• c. 980 gram, 18 x 3 cm

• d. 1060 gram, 17 x 3 cm

Voorbeeld van een gevonden vuurstenen kernsteen in Rijckholt tijdens de opgravingen.
© Werkgroep Prehistorische vuursteenmijnen 1966-72 / Provinciaal Depot De Vondst, Heerlen

Er zijn tijdens de opgravingen 1964 - 1972 in totaal ongeveer 60 kernstenen gevonden. Het overgrote deel hiervan is afkomstig uit de vulling van de mijnschachten.

De afbeeldingen op deze pagina zijn met toestemming overgenomen uit:
Nederlandse Geologische Vereniging, Afd. Limburg. Werkgroep Prehistorische vuursteenmijnbouw. De prehistorische vuursteenmijnen van Ryckholt - St. Geertruid. 1998. ISBN 90-801523-4-X

Web-site gemaakt door Henk Engelen

Revised: